Protokół osiemnastego posiedzenia Wielkiej Rady Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 20 września 1820 r.
Or. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. S I 77, s. 56–57.
Edycja krytyczna: Mateusz Mataniak.

20 IX 1820

[s. 56]

Działo się na posiedzeniu Rady dnia 20 września 1820 r.

W obecności Jaśnie Wielmożnego Wodzickiego¹ prezesa Senatu i Rady, JW Nikorowicza prezesa Appellacyi², JW Grodzickiego senatora³, JW Litwińskiego⁴, Jaśnie Wielmożnych Krzyżanowskiego⁵, Hoszowskiego⁶, Markowskiego⁷ i sekretarza Rady⁸.

Przedmiot. Komitet Akademicki wskutek wezwania ze strony Rady do siebie uczynionego zdaje relację o przyczynach nieporządku i zaburzeń w Szkołach Licealnych św. Anny, podaje środki do zaradzenia temu i daje swą opinię względem zaprowadzenia nowego Kodeksu karności, a to podług projektu przez siebie większością głosów przyjętego. Uchwalono. 1º. Delegować komisję z członków Rady, JWW Nikorowicza, Grodzickiego i Krzyżanowskiego złożoną do wysłuchania protokolarnego stron ze strony Rektora Himonowskiego⁹ i profesora p. Boguckiego¹⁰ i p. Karkoszyńskiego¹¹, i przekonania się o zdatności ostatnich, a to w skutku zrobionego im ze strony Komitetu zarzutu o niedopełnianiu obowiązków co do Rektora, a o niezdatności co do p. Karkoszyńskiego i Boguckiego. Osoby te mają być przez sekretarza Rady wezwane do stawienia się przed Komisją na dzień jutrzejszy. 2º. Projekt do nowego Kodeksu karności dla Szkół Licealnych przygotowany i większością głosów przez Komitet Akademicki przyjęty, z niektórymi odmianami na projekcie zanotowanymi przyjąć, zatwierdzić i na ręce Rektora Uniwersytetu Komitetowi i obydwom Oddziałom Szkół Licealnych przesłać, z poleceniem, aby tak nauczycielom jak uczniom był ogłoszonym i ściśle zachowanym, że zaś zaraz drukowanym nie będzie, ma być na tyle egzemplarzy przepisanym, aby każda klasa w jeden egzemplarz opatrzoną była. [s. 57] Że mu równie w tym Statucie zakreślone są stosunki uczniów z władzami krajowymi, przesłać przeto jeden egzemplarz tego Statutu Senatowi Rządzącemu z wezwaniem, aby go władzom tymże do zastosowania się i ścisłego zachowania przepisów nim objętych przesłać, a po upłynięciu kwartału Statut ten wydrukować zalecił. 3º Ogłosić przez gazety warszawskie i krakowskie, iż zaprowadzonym został nowy Kodex karności szkolnej i że Rada wielkiego dołożyła starania o urządzenie najlepsze Liceum, tak aby młodzież z przybywania doń na nauki należyty odnosiła pożytek.

Przedmiot. Komitet Akademicki przedstawia prośbę p. Gaudzińskiego¹² o udzielenie mu pozwolenia na oddalenie się od obowiązków nauczycielskich przez miesięcy cztery, przy zachowaniu go przy pensji całkowitej, a na miejsce jego proponuje za zastępstwo p. Frączkiewicza¹³. Uchwalono. Przychylić się do prośby p. Gaudzińskiego, p. Frączkiewicza zastępcą mianować z połową pensji do tej Katedry przywiązaną, która z funduszu minerwaliów wypłacana być ma. Uczynić odezwę do Senatu Rządzącego, aby Kasie Głównej polecił, iżby z funduszu minerwaliów p. Frączkiewiczowi na ręce kasjera Uniwersytetu połowę pensji profesorskiej, tj. 1500 złp miesięcznymi ratami wypłacać nakazał.

Na czym posiedzenie ukończonym zostało.

[Podpisy] Wodzicki, Darowski – sekretarz Rady.

[hasła: Wielka Rada Uniwersytetu Jagiellońskiego, Senat Rządzący, Senat Akademicki, Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, konserwator Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz Wielkiej Rady UJ, Liceum św. Anny, dyscyplina szkolna]

¹ Stanisław Wodzicki (1759–1843): prezes Senatu Rządzącego, polityk o przekonaniach ultrazachowawczych, wróg niezależności UJ, swoją polityką doprowadził do wydania przez rządy państw opiekuńczych Przepisów tymczasowych dla Uniwersytetu (1821), które uchylały liberalny Statut uczelni z 1818 r., zasadniczo ograniczając jej autonomię; cieszył się poparciem Metternicha i Nowosilcowa; położył zasługi w dziedzinie botaniki, autor sześciotomowego dzieła „O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, roślin i ziół” (1818–1828), J. Sondel, Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 1416–1417.

²Józef Nikorowicz (1753–1833): od 1815 prezes Sądu Apelacyjnego WMK; studia ukończył na Uniwersytecie Lwowskim, od 1793 prezes Sądu (Trybunału) Szlacheckiego w Tarnowie, od 1797 w Krakowie, członek Wielkiej Rady UJ, wybrany w 1827 na prezesa Senatu Rządzącego, urzędu nie objął, J.Wawel- Louis, Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, red. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, „Biblioteka Krakowska” nr 117, Kraków 1977, s. 170–171; K. Hoszowski Biografie ośmiu zgasłych członków Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kraków 1869, s. 37–42.

³ Feliks Grodzicki (ok. 1760–1838): w 1809 członek Tymczasowej Rady Administracyjnej w Krakowie, członek-asesor Komisji Organizacyjnej z ramienia Austrii, od 1815 dożywotni senator WMK, od 1821 komisarz rządowy UJ, poseł do Zgromadzenia Reprezentantów 1817–1818, 1821–1822, PSB t. VIII, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959–1960 (J. Bieniarzówna); „Gazeta Krakowska” nr 98 z 7 XII 1817; nr 97 z 5 XII 1821.

⁴ Walenty Litwiński (1778–1823): w l. 1801/02 profesor w Katedrze Prawa Natury i Narodów na Uniwersytecie Lwowskim, 1802–1811 suplent (zast. profesora) w Szkole Głównej Koronnej, 1811/12– 1822/23 prof. w Katedrze Praktyki Sądowej i Prawa Kryminalnego; 1810 dziekan Wydziału Prawa, 1814/15–1820/21 Rektor UJ, dbał o uzyskanie szerszej autonomii przez uczelnię; uczestnik prac Nadzwyczajnego Zgromadzenia Prawodawczego (7 I–3 III 1818), 1817/1818 poseł do Zgromadzenia Reprezentantów, 1815–1823 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1815 prezes TNK, 1810 członek loży „Przesąd Zwyciężony”, J. Sondel, op. cit., s. 770–771; PSB, t. XVII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 494–495 (R. Dutkowa); P. M. Żukowski, Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 304–305; „Gazeta Krakowska” 1817, nr 98.

⁵ Adam Krzyżanowski (1785–1847): w l. 1807/08–1808/09 profesor nadzw. w Katedrze Prawa Wekslowego, 1809/10–1811/12 prof. Kodeksu Napoleona, kodeksu handlowego, prawa górniczego „tudzież praw na

ostatnim sejmie ustanowionych”, 1812/13–1847 prof. w Katedrze Kodeksu Cywilnego i Handlowego; w l. 1814/15–1815/1816, 1826/27–1832/33 dziekan Wydziału Prawa; 1845/46–1846/47 Rektor UJ, od 1816 członek TNK, prowadził praktykę adwokacką, P. M. Żukowski, op. cit., s. 262–263; J. Sondel, op. cit., s. 725; PSB, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 587–588 (J. Bieniarzówna).

⁶ Mikołaj Hoszowski (1778–1828): senator WMK, w 1809 czł. Centralnej Komisji Rządu Tymczasowego, od 1816 sędzia Sądu Apelacyjnego WMK, od 1816 członek Komitetu Prawodawczego, w l. 1817–1828 marszałek sejmowy, od 1816 członek TNK, w l. 1817/18, 1824/25–1827/28 zast. profesora w Katedrze Umiejętności Politycznych; 1818/19–1822/23 profesor tamże, w 1824 dziekan Wydziału Prawa UJ, P. M. Żukowski, op.cit., s. 189–190; PSB, t. X, s. 33–34 (C. Bąk).

⁷ Józef Markowski (1758–1829): profesor chemii i mineralogii UJ, kilkakrotny dziekan Wydziału Lekarskiego; od 1782 studiował nauki matematyczno-fizyczne i lekarskie, stypendysta Komisji Edukacji Narodowej, w okresie pobytu w Paryżu prywatny lekarz cesarzowej Józefiny, położył duże zasługi w zakresie dydaktyki chemii, zorganizował i wyposażył gabinet chemiczny, od 1817 wykładowca mineralogii; w 1818 Nowosilcow jako konserwator UJ powołał go na swojego zastępcę, w tym charakterze Markowski okazał się zausznikiem władz zaborczych, J. Sondel, op. cit., s. 820–821.

⁸ Wincenty Darowski (1787–1862): dr praw UJ, od 1816 r. urzędnik WMK, w tym sekretarz generalny Senatu Rządzącego (do 1843), czł. Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, w l. 1846–1851 prezes Komitetu Gospodarczo-Rolniczego (późniejszego Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego), zwolennik uwłaszczenia chłopów, PSB, t. IV, Kraków 1937, s. 443 (W. Sobociński).

⁹ Antoni Himonowski (1758–1830): pedagog, prorektor Gimnazjum (później Liceum) św. Anny; w l. 1794-1801 prorektor Szkół Przygłównych, 1794–1812 senior bursy Iurisperitorum, w 1820 przeszedł na emeryturę; sędzia pokoju okręgu I, PSB, t. IX, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961, s. 519–520 (K. Mrozowska); R. Dutkowa, Szkolnictwo średnie Krakowa w pierwszej połowie XIX w. (1801 – 1846), Wrocław 1976, „Monografie z Dziejów Oświaty”, t. XIX, passim; Kalendarzyk polityczny Wolney i niepodległey Rzeczypospolitey Krakowskiey pod opieką Trzech Nayjaśniejszych i Najpotężnieyszych Monarchów zostaiącey na rok 1819, Kraków 1819, s. 57.

¹⁰ Franciszek Bogucki: nauczyciel języka francuskiego w Liceum św. Anny, Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 58. Być może zarazem zastępca archiwariusza akademickiego oraz dozorca domów akademickich, ibidem, s. 56.

¹¹ Joachim Karkoszyński: profesor fizyki i arytmetyki w Liceum św. Anny (Kolegium Nowodworskiego),Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 58.

¹² Marcin Gaudziński: profesor matematyki i geografii w Liceum św. Anny (Kolegium Nowodworskiego), Kalendarzyk polityczny...na rok 1819, s. 58.

¹³ Augustyn Frączkiewicz (1796–1883): absolwent Akademii Krakowskiej, uczeń prof. Karola Hube, od 1820 nauczyciel matematyki w Liceum św. Anny, od 1829/1830 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, 1862– 1869 profesor Szkoły Głównej w Warszawie, członek Akademii Umiejętności w Krakowie od 1873, autor prac z zakresu geometrii elementarnej, K. Mrozowska, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1795 – 1850, [w:] Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765 – 1850, t. 2, cz. I, red. K. Opałek, Kraków 1965 s. 132, 180; PSB, t. VII, Kraków 1948.